Een krachtige community van en voor oprechte mannen

Mannenhart is een community van en voor oprechte mannen die zich vanuit gelijkwaardigheid en met zorg en aandacht voor elkaar willen ontwikkelen naar heelheid in elke fase van man zijn. Deze community is ontstaan vanuit de organisatie van het Wildeman Festival, dat in de periode 2016 – 2019 vier maal plaats vond. Als community staat Mannenhart nog in zijn kinderschoenen. Maar beetje bij beetje begint er steeds meer energie in onze community te stromen, wordt onze community zichtbaar voor de buitenwereld en voor ons zelf helder waar Mannenhart wel en niet voor staat.

Om de vorming van een krachtige community te bevorderen, hebben we tijdens het community-weekend – dat we in februari 2022 bij Jeroen Claesen in België hadden – gereflecteerd op de krachten die onze gemeenschap vormen. Daarbij hebben we ons laten inspireren door een boekje van Jan Saal over de sociale driegeleding. In dit boekje onderscheidt de schrijver zes gemeenschapsvormende krachten. Deze gemeenschapsvormende krachten bleken voor ons heel herkenbaar te zijn. En doordat we ons nu meer bewust zijn van deze gemeenschapsvormende krachten, kunnen we er ook meer bewust gebruik van maken. In deze blog wil ik een deel van onze reflecties met je delen. Enerzijds om je meer inzicht in de Mannenhart Community te geven. En anderzijds om je een handreiking te geven die je bij de eventuele ontwikkeling van een eigen community kunt gebruiken.

Sociale driegeleding?

Binnen de sociale driegeleding worden in de sociale wereld drie levensgebieden onderscheiden, namelijk het geestelijk leven, het rechtsleven en het economische leven. Door in elk levensgebied één van de drie kernwaarden van de franse revolutie te ontwikkelen, kunnen we volgens de geestelijk vader van de sociale driegeleding (Rudolf Steiner) een samenleving vormen waarin alle leden van de samenleving niet alleen kunnen overleven maar ook echt tot hun recht kunnen komen. Daartoe zou in het geestelijk leven de kernwaarde vrijheid leidend moeten zijn, in het rechtsleven de kernwaarde gelijkheid en in het economische leven de kernwaarde broederschap. 

Even terzijde. De tegenstellingen tussen politieke partijen worden in de basis gevormd door een botsing van deze drie kernwaarden. (Misschien tè) kort door de bocht zou je kunnen zeggen dat traditioneel de liberale partijen (zoals bijvoorbeeld VVD en PVV) op alle levensgebieden naar vrijheid streven, dat socialistische partijen (zoals bijvoorbeeld PvdA en SP) op alle levensgebieden naar broederschap streven en dat middenpartijen (zoals bijvoorbeeld CDA en D66) op alle levensgebieden naar gelijkheid streven. 

Gemeenschapsvormende krachten

Aansluitend bij de drie levensgebieden uit de sociale driegeleding onderscheidt Jan Saal zes gemeenschapsvormende krachten. Een overzicht van deze gemeenschapsvormende krachten en hun samenhang met de levensgebieden en kernwaarden vind je in onderstaande tabel.

Hieronder geef ik per gemeenschapsvormende kracht een paar voorbeelden van hoe deze in Mannenhart tot uiting komen.

Een gezamenlijk ideaal

Deze gemeenschapsvormende kracht bevindt zich in het gebied van het geestesleven, waar volgens de sociale driegeleding de kernwaarde vrijheid leidend zou moeten zijn. Dat wil zeggen dat een gezamenlijk ideaal alleen gevonden kan worden, door met elkaar in gesprek te gaan over ieders individuele idealen. Uit zo’n gesprek kan vervolgens een gezamenlijk ideaal naar boven komen drijven. 

Binnen Mannenhart is een deel van dit gezamenlijke ideaal om niet alleen elkaar, maar om ook andere jongens en mannen in alle levensfasen te ondersteunen in hun ontwikkeling naar heelheid. We streven daarom naar een gevarieerd aanbod aan activiteiten dat aansluit bij de levensvragen die jongens en mannen in verschillende levensfasen hebben. 

Een ander deel van ons gezamenlijke ideaal is dat jongens en mannen zich zo authentiek mogelijk kunnen ontwikkelen. We hebben dus geen ideaal-beeld over wat je als man zou moeten hebben, doen of zijn om een “echte man” te zijn. Ons ideaal-beeld is juist dat mannen alle beperkende overtuigingen over man zijn los kunnen laten, zodat er zoveel mogelijk ruimte ontstaat om als man echt, authentiek ofwel gewoon jezelf te zijn. Of anders gezegd: om als man vrij te zijn in wat je denkt, voelt en wilt. 

Gezamenlijk verworven waarheden of inzichten

Ook deze gemeenschapsvormende kracht bevindt zich in het gebied van het vrije geestesleven. Een deel van de “waarheden” die we binnen Mannenhart met elkaar delen, zijn gedeelde inzichten waarop we elkaar ‘in den beginne’ gevonden hebben. Eén van deze inzichten is dat er naast de – voor de menselijke zintuigen waarneembare – materiële wereld ook nog een geestelijke wereld is en dat we als mens niet alleen een stoffelijk lichaam, maar ook een onstoffelijke ziel en geest hebben. 

Een gezamenlijk inzicht dat we gaandeweg verworven hebben, is dat het ontbrekende deel in het verhaal van de Wildeman de broederschap is. Het verhaal van De Wildeman of IJzerhans was een belangrijke inspiratiebron voor het Wildeman Festival van waaruit Mannenhart is ontstaan. Bij de bestudering van dit verhaal realiseerden we ons op enig moment dat er in het verhaal geen broers of zussen voorkomen. Wel een opgroeiend kind, koninklijke ouders, een jonge man (prins) en een jonge vrouw (prinses), maar geen broers of zussen. Hieruit hebben we de conclusie getrokken dat dit verhaal – als je er door een systemische bril naar kijkt – laat zien dat met name op het ontbrekende gebied van broederschap en zusterschap nog de nodige heling kan en mag plaats vinden. Dit inzicht was voor ons één van de redenen om het kernteam van het voormalige Wildeman Festival door te ontwikkelen tot een bredere community van mannen.

Een andere bron van inspiratie die we gaandeweg ontdekt en ons eigen gemaakt hebben, is het Eco and Soul Centric Human Development Wheel dat Alexander Plotkin in het boek Nature and the Human Soul beschrijft. Dit boek heeft onze gedachten gevormd over de verschillende levensfasen die we als mens doorlopen en over de belangrijkste – aan de natuur en cultuur gerelateerde – ontwikkelingstaken waar we als man-mens in iedere fase van ons leven voor staan.

Gezamenlijke rituelen en spreuken

Deze gemeenschapsvormende kracht bevindt zich in het gebied van het rechtsleven, waar volgens de sociale driegeleding de kernwaarde gelijkheid leidend zou moeten zijn.

Deze kracht vinden we binnen Mannenhart voornamelijk terug in het feit dat we bij elke activiteit in een sjamanistische sacred space werken. Dat wil zeggen dat we ons voorafgaand aan elke activiteit verbinden met de krachten van hemel en aarde, de vier windrichtingen, de vier elementen, mineralen, planten, dieren, voorouders en andere geestelijke helpers en dat we deze krachten ook vragen om ons te helpen. Dit ritueel is niet alleen een uiting van het hierboven genoemde inzicht dat er naast de materiële wereld ook nog een geestelijke wereld is, maar ook een erkenning van het feit dat we als mensen fundamenteel gelijkwaardig zijn aan andere levende wezens en levensvormen.

Andere rituelen die soms in onze activiteiten gebruikt worden zijn bijvoorbeeld de zweethut, een vuurloop of de Wildeman Krachtdans. Dit zijn echter geen rituelen waar alle leden van onze community zich mee moeten, kunnen of willen verbinden. Ze hebben binnen Mannenhart dan ook niet dezelfde gemeenschapsvormende kracht als het werken in een sacred space.

Gezamenlijke gewoonten en gebruiken

Ook deze gemeenschapsvormende kracht bevindt zich in het gebied van het gelijke rechtsleven. Deze gemeenschapsvormende kracht komt binnen Mannenhart bijvoorbeeld tot uiting in de gewoontes om voorafgaand aan elk inhoudelijk overleg eerst een korte check in of langere deelronde te doen, om inhoudelijk overleg af te wisselen met allerlei oefeningen om onze aandacht uit het hoofd en in het lijf te brengen en om tijdens ons inhoudelijk overleg besluiten te nemen op basis van het sociocratische consent beginsel. Dit laatste betekent dat we geen besluit nemen wanneer iemand daar een overwegend en gemotiveerd bezwaar tegen heeft. Ook niet als dat maar één persoon is. Daardoor duurt het soms wat langer om een besluit te nemen, maar de besluiten die we nemen zijn daardoor meestal wel beter. En door geen besluiten op basis van meerderheid van stemmen te nemen, voorkomen we in elk geval dat een (wisselende) minderheid gedemotiveerd raakt, doordat er besluiten genomen worden waarbij er onvoldoende rekening is gehouden met hun visie of belangen.

Gezamenlijk geleverde en beleefde prestaties

Deze gemeenschapsvormende kracht bevindt zich in het gebied van het economisch leven. Volgens de sociale driegeleding is dit het gebied waarin producten en diensten geproduceerd, verhandeld en geconsumeerd worden. In dit levensgebied zou broederschap leidend moeten zijn.

Deze gemeenschapsvormende kracht is voor ons vooral voelbaar binnen de diverse kringen die concrete activiteiten organiseren of ondersteunende diensten leveren. Dus bijvoorbeeld binnen de kring die het Vader Zoon weekend organiseert of binnen de PR-kring. 

We merken dat het nog een uitdaging is om met alle leden van de community gezamenlijk te ervaren dat we gezamenlijk een prestatie leveren. Sommige leden van onze community voelen zich namelijk wel sterk verbonden met de activiteit die zij vanuit Mannenhart organiseren, maar nog niet met Mannenhart als groter geheel. Deze ervaring van een gezamenlijk geleverde en beleefde prestatie zouden we kunnen hebben door in elk geval eens per jaar met alle leden van onze community gezamenlijk een evenement voor mannen te organiseren. Zowel Kamp Wildeman als Free Man zouden zich hier goed voor kunnen lenen.

Op dezelfde plek zijn

Ook deze gemeenschapsvormende kracht bevindt zich in het gebied van het op broederschap gerichte economische leven. 

Wanneer je samen een tijdje op dezelfde plek doorbrengt en elkaar regelmatig ontmoet, met elkaar koffie, thee of een biertje drinkt, samen eieren (met of zonder spek) bakt en eet, samen een goed gesprek voert, samen danst of zingt of samen aan een klus werkt, ontstaat er gaandeweg als vanzelf een onderlinge verbinding. 

Tijdens ons community weekend konden we met de mannen die er bij waren, voelen hoe deze verbinding als vanzelf ontstond. En we realiseerden ons dat alle mannen die er niet bij konden zijn, de ervaringen die wij met elkaar deelden, aan het missen waren. En dat wij hen misten, omdat ze deze ervaring nu niet met ons konden delen. Daardoor zijn we ons er nog meer van bewust geworden hoe belangrijk het voor de vorming van een gemeenschap is om regelmatig samen op dezelfde plek in tijd ruimte te zijn.

Wil je de kracht van de Mannenhart Community zelf ervaren?

Kom dan tijdens het Hemelvaartsweekend naar Kamp Wildeman! Bijna alle actieve leden van de Mannenhart Community zullen dan aanwezig zijn om in de veilige bedding van een groep oprechte mannen een avontuurlijke reis door het onbekende te maken. We zullen dan niet alleen samen op dezelfde plek zijn, maar ook met alle deelnemers samen het Open Space programma inhoud en vorm geven. Tijdens Kamp Wildeman kun je ook ervaren hoe het is om, zoals voor ons gebruikelijk is, in een sacred space te werken. En tijdens dit evenement zal de schrijver van deze blog een op het Eco- and Soulcentric Human Development Wheelvan Alexander Plotkin geïnspireerde lezing geven over de fasen en bijbehorende ontwikkelingstaken in het leven van een man-mens. Met aansluitend een “heartstorm” over mogelijke activiteiten die we (nog meer) voor mannen in verschillende levensfasen kunnen organiseren.

Onder de titel “Een krachtige community vormen: ervaar hoe je dat doet” zullen een aantal leden van de Mannenhart Community misschien tijdens het mannenfestival in België een workshop over gemeenschapsvorming geven.